De Tuut weer onder stoom : laatste Stoomweekend, 20 en 21 oktober 2012
Tijdens het weekend van 20 en 21 oktober is De Tuut voor de laatste keer dit seizoen onder stoom. De
installatie staat er perfect bij en stoommachines werken zoals het hoort.
De Tuut kwam in 1919 voor het eerst in bedrijf, vlak na de Eerste Wereldoorlog. Op de gevelsteen staat de
officiële naam: Stoomgemaal Appelternsche Sluis.
Het gemaal is gebouwd op de uitwateringssluis van de Nieuwe Wetering. Overtollig water stroomde daar al
eeuwenlang naar de Maas. Maar als het water in de rivier steeg, ging de sluis
dicht. Regen en kwelwater in de polder konden niet meer weg. En grote delen van
het Land van Maas en Waal stonden maanden lang blank Vaak kon het land pas ver
in het voorjaar weer bewerkt worden.
Na jaren van discussie en tegenwerking uit de hoger gelegen delen van het Land van Maas en Waal, werd rond
1900 besloten dat er drie stoomgemalen zouden komen. Ze werden gebouwd op de
sluizen van de Nieuwe Wetering, de Oude Wetering en de Rijksche Wetering.
De Appelternsche Sluis in de Nieuwe Wetering had twee sluiskolken. Eén sluis bleef in takt en daardoor
stroomt nog steeds water naar de Maas. Boven de andere sluis werd het stoomgemaal gebouwd, waarbij de sluiskolk is omgebouwd tot pompkelder. In het
stoomgemaal werden twee centrifugaalpompen geplaatst die het water van de Nieuwe Wetering voortaan naar de Maas konden pompen. De installatie is nog helemaal in
de oorspronkelijke staat. Elke pomp wordt nog steeds aangedreven door een stoommachine. Behalve het stoomgemaal bij Appeltern, zijn rond 1900 langs de
Maas nog twee vrijwel gelijke stoomgemalen gebouwd. In het voormalige Stoomgemaal Leeuwensche Sluis is nu Brasserie ’t Anker gevestigd. Op de sluis
van de Rijksche Wetering werd het Stoomgemaal Rijksche Wetering gebouwd. Er staan geen machines meer in en het gebouw is vervallen tot een
ruïne.
De Tuut is het enig overgebleven, werkend stoomgemaal in het Gelderse Rivierengebied.
De drie ketel en de twee stoommachines van Machinefabriek Stork in Hengelo, zijn nog steeds dezelfde als
toen het gemaal in 1919 werd opgeleverd