In kasteel Doorwerth in Gelderland is de komende drie maanden een kleine tentoonstelling te zien over de geschiedenis van rubberfabriek Hevea en het dorp dat zijn naam daaraan ontleent: Heveadorp.

In 1915 kocht de rubberondernemer D.F. Wilhelmi de grond in het Seelbeekdal. Hij had al een fabriek in Hoogezand, maar geen ruimte om uit te breiden. Het dal was een ideale plek voor de fabriek: via de Rijn konden grondstoffen en producten aan- en afgevoerd worden. Een naam was er al: Hevea brasiliensis is de Latijnse naam voor rubberboom. Wilhelmi toonde zich een sociaal ondernemer: hij liet voor zijn arbeiders een tuindorp in Engelse cottagestijl bouwen met ‘luxe’ voorzieningen als riolering, elektriciteit en aansluiting op de radio van de fabriek. De fabriek bevorderde zelfs het verenigingsleven in het dorp. Er zat ook een keerzijde aan deze nauwe band: om 12.00 uur ’s avonds ging het licht automatisch uit en de vrouw van de directeur controleerde in en rond de woningen op netheid!

In 1975 verhuisde de fabriek naar Renkum. Het dorp verpauperde. Standvastige bewoners zetten zich in voor behoud van hun Heveadorp. Na vele jaren van strubbelingen bleek het mogelijk het oude dal in ere te herstellen, op de plaats van de gesloopte fabriek nieuwbouw te realiseren en de oude rietenkapwoningen te renoveren. Heveadorp is een bijzondere plaats in het groen geworden!

De expositie is samengesteld uit de prachtige Heveacollectie van Marcel Willemsen, bekend van Hubo Doorwerth. Foto’s, reclamemateriaal en vele rubberproducten vertellen de geschiedenis van het werken ‘op’ de fabriek en  het leven in het fabrieksdorp.

Data: de tentoonstelling loopt van 25 juli tot en met 1 november. Tijd: di t/m zo 11.00-17.00 uur (laatste toegang om 16.00 uur). Tot en met 24 augustus ook op de maandagen geopend. Kosten: € 9,50, 4 t/m 12 jaar € 5,25. Donateurs gratis. Adres: Kasteel Doorwerth, Fonteinallee 2, 6865 ND Doorwerth. Informatie: (026) 339 74 06 of doorwerth@glk.nl

Aan alle belangstellenden USINE,

De Open Monumentendag is zaterdag 12 september. In vele plaatsen zijn (industriële monumenten) opengesteld onder het thema van de dag, Kunst & Ambacht. USINE(Utrechtse Stichting industrieel Erfgoed) is die dag aanwezig in de U.T.A.M. Garage in de Ridderschapstraat te Utrecht en houdt daar rondleidingen. Garage N.V. U.T.A.M. Ridderschapstraat 8 werd in 1917 in gebruik genomen. De garage en het voorpand voor personeel is een ontwerp van architect D.J. Heusinkveld. In 1917 was reparatie van automobielen nog een ambachtelijke aangelegenheid, U.T.A.M. beschikte bijvoorbeeld over een eigen smederij. Het pand is geheel gebouwd naar het bedrijfsconcept van 1917 voor een garage. Binnen enkele decennia was dit bedrijfsconcept al achterhaald, hoe is het toen met de garage gegaan? Bezoek het pand en maak de rondleiding mee.

De USINE excursie in Baarn wordt verplaatst naar zaterdagmiddag 3 oktober, aanvankelijk was de bedoeling deze op 29 augustus te laten plaatsvinden. Zo vlot na de vakantie bleek dat een minder goed plan. Het wordt een fietsexcursie - met de eigen fiets of eventueel een OV-fiets worden diverse locaties bezocht met een industrieel verleden. De excursie start om 13.30 uur met een inleiding over de industriële historie van Baarn. Meld u nu al aan op dit mailadres! Nadere informatie volgt nog.

Voor iedereen graag tot zaterdag 12 september,

Bestuur USINE

Het Waterloopbos bij Marknesse wordt volgende maand officieel een rijksmonument. Het is bijzonder dat een bos tot rijksmonument wordt uitgeroepen; normaal gesproken gaat het om gebouwen of archeologische monumenten. Het Waterloopbos is vlak na de oorlog aangelegd en bevatte 35 grote schaalmodellen van zeearmen en havens. Er werden proeven gedaan om de invloed van waterbouwkundige werken op de loop van het water te kunnen voorspellen. In het bos zijn nog vele gemetselde sluizen en kades aanwezig, in combinatie met ijzeren aandrijfwerken die zorgden voor een kunstmatige golfslag.

Het erfgoed van horizontaal transport, zoals spoorwegen, zeilschepen, oldtimers en de bruine vloot heeft zich al lang mogen verheugen in een grote en brede belangstelling. Het verticale

transport is altijd wat stiefmoederlijk bedeeld. Daar begint verandering in te komen. Sinds 2006 is een enthousiaste groep industrieel-archeologen bezig met het kranenerfgoed in

Nederland. Het was oorspronkelijk een werkgroep binnen de vereniging Bouwen met Staal. Zij was sinds die tijd bezig is met de inventarisatie van de in Nederland aanwezige, gebruikte én

gefabriceerde kranen. Daarnaast was de werkgroep betrokken bij uiteenlopende herbestemmings- of restauratieprojecten van historische hijswerktuigen. Zo leverde men vanuit

de werkgroep kennis voor de restauratie van de scheepsbouwkraan van De Schelde en van de NDSM, die ieder een eigen herbestemming hebben gekregen.

Door de werkgroep is in 2015 de Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen, NedSEK, opgericht.

Het bestuur van de stichting NedSEK bestaat uit Jur Kingma voorzitter, Gerard Jacobs secretaris, Helmig Kleerebezem penningmeester en Ed Schulte, Giel van Hooff bestuursleden.

Extra aandacht voor de hijskranen is geen overbodige luxe. De noeste, soms ook verroeste, werkers die tillen en hijsen, leiden een wisselvallig bestaan. Enkele, zoals havenkranen, zijn

opvallend aanwezig in de openbare ruimte. Maar een groot deel is veel minder zichtbaar: van wandkraantjes in een fabriek tot een windas in een oud pakhuis. Een reden voor de

stiefmoederlijke aandacht binnen de monumentenzorg, is het gebrek aan (technische) kennis. Goede voorlichting is bij deze categorie belangrijk. Gelukkig groeien de kennis én aandacht

voor het kranenerfgoed. NedSEK stelt zich tot doel het verzamelen en behouden van kennis over het historische kranen erfgoed. Deze kennis is beschikbaar via een actuele website.

NedSEK adviseert organisaties die bezig zijn met behoud en restauraties van kranen erfgoed en verspreidt relevante kennis door middel van publicaties.

In samenwerking met de Federatie Industrieel Erfgoed Nederland, het Maritiem Museum Rotterdam en het Museum aan de Stroom MAS in Antwerpen worden door NedSEK dit jaar

twee congressen georganiseerd.

Op vrijdag 13 november wordt in Antwerpen een internationaal congres georganiseerd over de thema’s restauratie en hergebruik van historische kranen, opleiding van bedienend personeel

van historische hijswerktuigen en wat we kunnen leren van het bouwen van replica’s. Op vrijdag 27 november wordt in Rotterdam een congres gehouden over de plaats / het belang

van het verticaal transport in de techniek- en industriegeschiedenis.

Op de website van FIEN http://www.industrieel-erfgoed.nl wordt het Programma gepubliceerd.

Verder bereidt NedSEK enige publicaties voor.

Geïnteresseerden kunnen met vragen en suggesties terecht op www.kranenprojekt.nl

donateurs welkom om ons werk te ondersteunen. Zij kunnen contact opnemen met de

gjacobs2@wxs.nl. Molenkrochtlaan 7, 1861 LC Bergen (NH) Tel: 0653 768 896

In het Leiderdorps Museum is van 30 augustus 2015 tot 15 juni 2016 de tentoonstelling Scheepswerf Boot 1877 – 1979, Leiderdorp & Leiden te zien. De tentoonstelling toont de boeiende ontwikkeling van een oorspronkelijk Leiderdorps groot industrieel bedrijf, op het Waardeiland en aan de Zijl, dat door de grenswijziging van 1920 in Leiden kwam te liggen. In de loop van honderd jaar heeft de werf bijna 1.500 schepen gebouwd, van eenvoudige houten pramen tot de meest moderne hektrawlers voor de visserij. In de hoogtijdagen van de werf werkten er meer dan 350 arbeiders, die tot wel 60 schepen per jaar produceerden.

Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een rijk geïllustreerd boekje uitgegeven onder de titel Scheepswerf Boot 1877 – 1979, Leiderdorp & Leiden. In ca. 80 pagina’s heeft Warner Veltman de boeiende geschiedenis van de familie Boot en de scheepswerf beschreven. Ook komt er een DVD uit met historische beelden van de bouw, tewaterlating en proefvaart in 1966 van de hektrawler Alida (SCH 6). Boek en DVD zijn te koop via het Leiderdorps Museum.

Het Leiderdorps Museum bevindt zich in de ‘Sterrentuin’, gelegen aan de Van Diepeningenlaan 110, 2352 KA Leiderdorp. Openingstijden: woensdag 14.00 – 17.00, zaterdag 10.30 – 12.30 en zondag 14.00 – 16.00 uur.

In de vijftiger jaren van de vorige eeuw, de tijd van de wederopbouw, waren de steenfabrieken in het rivierengebied nog volop in bedrijf. Er moest worden geproduceerd en dat vroeg om veel arbeidskracht. Dat bracht in de zestiger jaren de nodige modernisering en produktieverhoging die in de zeventiger jaren tot een grootscheepse sanering leidde. De ene na de andere fabriek doofde de oven. Het tasveld bleef leeg en verlaten achter en de haaghutten of droogschuren zakten steeds verder in elkaar. Alléén de oven hield nog een tijdje stand tot ook die begon af te brokkelen, tenzij er zich een ander bedrijf kwam vestigen dat het hart eruit haalde en de buitenkant in blik sloeg. Maar wat er ook gebeurde: de  schoorsteen bleef vaak recht overeind als een merkpaal in het landschap.

Ben Wasser heeft deze ontwikkeling vanaf de jaren zeventig als kunstenaar mee beleefd. Zo volgde hij al schilderen onder meer de ontmanteling van de Vlietberg in de Ooijpolder en de onttakeling van de vlamoven bij Deest. Het werk van Ben Wasser is nu te bezichtigen tijdens een expositie in het regionaal archief in Nijmegen, in het kader van het Gelders jaar van het industrieel Erfgoed 2015.

Thematentoonstelling In Arnhem gemaakt

Erfgoedcentrum Rozet in Arnhem toont in deze tentoonstelling de industriële geschiedenis van Arnhem en de diversiteit aan industriële bedrijven en maakateliers van de stad en haar omgeving.De tentoonstelling is onderdeel van het grote erfgoedproject ''gemaakt in Gelderland''.

Arnhem

AKZO, KEMA en de ASM: allemaal grote bedrijven die aan veel Arnhemmers werk verschaften. In de thematentoonstelling ‘In Arnhem gemaakt’ komt de industriële geschiedenis van Arnhem aan bod. Daarbij wordt een koppeling gemaakt met wat nu in Arnhem geproduceerd wordt met als focus duurzaamheid, creativiteit, hergebruik en kleinschaligheid.

Keramiek en laken

In de keramiekgalerij in de binnenstraat van Rozet wordt aandacht besteed aan de Arnhemse keramiekindustrie uit het verleden, maar ook aan de keramiekateliers die nu in de stad actief zijn. Ooit had Arnhem een bloeiende lakenindustrie, nu zijn er vele kleine productieateliers die ontwerpen van Arnhemse modeontwerpers uitvoeren. Maar ook grote bedrijven zijn nog steeds actief, zoals Teijin in de Kleefse Waard. Het bedrijf produceert daar hoogwaardige kunstvezels en recyclet er haar TWARON-garens.

www.gemaaktingelderland.nl

Papier: gemaakt in Gelderland

 

 

Tentoonstelling over de Gelderse papierindustrie: CODA - Apeldoorn

Wist je dat papierfabriek Schut & Berends in Loenen in 1945 de oranje closetrol produceerde in het kader van de bevrijding? En dat gedreven kunstenaars prachtige kunstwerken vervaardigen van Gelders papier? In de Tentoonstelling Papier: Gemaakt in Gelderland staan hedendaagse kunst en ambachtelijke traditie naast elkaar in een prachtige en leerzame tentoonstelling. Aan de hand van foto’s, films en afbeeldingen wordt een beeld geschetst van de ontwikkeling en de geschiedenis van de papierindustrie in Gelderland. Deze tentoonstelling is onderdeel van het Erfgoedfestival Gemaakt in Gelderland.

Papier is ontzettend veelzijdig, dat is onder andere te zien in CODA Paper Art. Maar wist u ook dat Gelderland een lange traditie van papierproductie kent? Ooit stonden er bijna 200 papiermolens op de Veluwe. Het sterke verloop van de stuwwal zorgt voor snelstromend water waardoor de enige overgebleven watermolen in Nederland -de Middelste molen-  nog steeds functioneert. De Middelste Molen levert voor "Papier: Gemaakt in Gelderland" diverse papiersoorten waarmee de Apeldoornse kunstenaar Karim Omayri gedurende de eerste weken van de tentoonstelling ter plekke een beeld vervaardigt!

Dat papier niet langer gemaakt wordt door een combinatie van textiel- en houtpulp laat de Middelste Molen in Loenen zien. De Middelste Molen laat zien hoe gras, stro, wol en zelfs spijkerbroekstof gebruikt kan worden. Bovendien mag u verschillende van deze papiermonsters gratis mee naar huis nemen.

Het papierambacht staat voorop in Papier: Gemaakt in Gelderland. Zo bewondert u watermerken van Arjowiggings Security uit Ugchelen en een egoutteur (een cilinder met watermerk uit een papiermachine) van Schut Papier uit Heelsum. Daarnaast presenteren Gelderse kunstenaars hun papierkunst. Wietse Schoenmaker uit Oosterbeek ontwierp voor deze tentoonstelling het beeld Factory Footprint met papier van Schut Papier uit Heelsum en Ellen Bouter creëerde Hartslag, een buitenobject met papier van Parenco uit Renkum. Van Margriet Oomkes zijn meubels te zien die gemaakt zijn van karton dat geleverd is door Mayr-Melnhof en Pillow Pack uit Eerbeek.

 Blerick: wagenwerkplaats(foto: J. van dalen BOEI)

Op 10 oktober 2015 organiseert de Kring Venlo van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG), samen met de Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg (WIEL), een

excursie naar de voormalige Wagenwerkplaats van de NS in Venlo-Blerick (nu depot van het Spoorwegmuseum), het Ketelhuis van de Drukkerij van de Missionarissen van Steyl en de

reproafdeling van die drukkerij. Het is een unieke combinatie van gerestaureerd en hergebruikt monumentaal industrieel erfgoed in de Gemeente Venlo, samen op één dag te bezoeken.

De Missionarissen van Steyl dreven meer dan honderd jaar lang een van de grootste drukkerijen van Nederland. Het klooster streefde ernaar in velerlei opzichten zelfvoorzienend te zijn. Daarom waren er in en rond het klooster een groot aantal werkplaatsen, en nevenbedrijven van de drukkerij. In het begin werden de drukkerijmachines aangedreven door een centrale stoommachine, later door elektriciteit, opgewekt in de eigen energiecentrale

Programma:

09.30 uur:Aankomst in het Ketelhuis met koffie en vlaai

10.00 uur:Rondleiding in Ketelhuis en bijgebouwen + presentatie, Parkstraat, Steyl

11.15 uur:Demonstratie reprocamera en repro-proces door Br. Heinz Helf

11.45 uur:Via kloostertuinen te voet naar Missiehuis St. Michael

12.00 uur:Mittagessen (3 gangen) in de refter van het klooster

13.30 uur: Op eigen gelegenheid naar de Wagenwerkplaats, Marconistraat 7,5928 PJ Venlo

13.45 uur:Ontvangst door het hoofd Collecties van het Spoorwegmuseum,dhr. Peter-Paul de Winter

14.00 uur:Rondleiding door het depot van het spoorwegmuseum en de gebouwen van de voormalige wagenwerkplaats

16.00 uur:Afsluiting

Voor de deelname aan deze excursie vragen wij een bijdrage van € 25, inclusief het gezamenlijke middageten (3 gangen) in de refter van het Missiehuis, te storten op bankrekening

NL28INGB0002890213 ten name van LGOG Kring Venlo onder vermelding van: excursie WIEL. Aanmelden kan uiterlijk tot 30 september bij penningmeester van het LGOG, Gerard Driessen, email: gmjdriessen@home.nl (voorkeur) of telefonisch (tussen 19.00 en 20.00 uur)

077 3828347. Plaatsing op de deelnemerslijst geschiedt in volgorde van betaling.

Jos Peeters, Voorzitter Ernst Homburg, Voorzitter,

LGOG Kring Venlo Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg

 Arnhem, havenkraan (foto M.overbeek, 2010)

De Federatie Industrieel Erfgoed Nederland (FIEN) organiseert dit najaar twee bijzonder interessante themastudiedagen:

Op vrijdag 6  november  wordt in Deventer wordt een studiemiddag gehouden over industriespoor, en op de vrijdagen 13 en 27 november: worden een tweetal studiedagen gehouden op het gebied van  havenkranen.

6 november 2015 INDUSTRIESPOOR DEVENTER

         Op de bovenverdieping van het station Deventer wordt een studiemiddag georganiseerd over het industriespoor. Het ooit zo uitgebreide industriespoor in Deventer heeft de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer (SIED) geïnspireerd een en andere nader te onderzoeken en te boekstaven. Voor de presentatie daarvan werd gedacht aan een studiemiddag. Daarvoor is samenwerking gezocht met FIEN om het programma nader uit te werken. Voorafgaande aan de boekpresentatie bieden we een interessant aantal lezingen.

Het voorlopige programma is:

13.00                    ontvangst

13.30 – 1             13.40  dagvoorzitter Erikjan Sachse zet het goederenvervoer in Nederland in historisch perspectief in grote lijn en op het industriespoor.

                            14. 30   Kees van de Meene neemt ons mee bij het kolenvervoer vanaf de mijn in Limburg tot de kolenboer om de hoek.

1             4.30    15.00Theepauze

             15.00    15.20   Peter Nijhof laat ons zien wat er nog over is van het oorspronkelijke industriespoor.

             15.40    16.00  Arno Dijkhof neemt ons mee naar de historie van het Deventer industriespoor, waar inmiddels maar weinig van resteert.

16             .00    16.05  Boekpresentatie.

16.05 –             16.15   dagvoorzitter

16.15              – 17.00   afscheidsborrel. Het te  presenteren boek kan met € 10,00 korting op de winkelprijs door de deelnemers aan de studiemiddag worden aangeschaft.

De bijdrage in de kosten voor deze middag bedraagt € 25,00.

Over de sprekers:

Erikjan Sachse is al geruime tijd bezig met doorgronden van de historie van het goederenvervoer (in al zijn facetten) in Nederland met als doel een publicatie een boek over deze materie. In de verschillende bladen publiceert hij ook over dit onderwerp.

Kees van de Meene houdt zich al meer dan vijftig jaar bezig met de historie van het spoor waarbij hij er ook steeds van doordrongen is dat ook vandaag de dag historie wordt gemaakt. Hij is auteur dan wel coauteur van vele artikelen en boeken over het de historie van de spoorwegen.

PeterNijhof was tot voor kort Specialist industrieel en militair erfgoed bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Hij heeft vele publicaties over het industrieel erfgoed op zijn naam staan en is liefhebber van het ‘oude’ industriespoor.

Arno Dijkhof is projectleider bij de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer                en doet onder andere onderzoek naar de geschiedenis van het Deventer                 Industriespoor (1925-2003).

13 en 27 november 2015 HAVENKRANEN

In samenwerking met de Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen (NedSEK) , het Maritiem Museum Rotterdam en het Museum aan de Stroom (MAS) in Antwerpen worden door NedSEK in samenwerking met FIEN dit jaar een tweetal congressen georganiseerd.

13 november 2015 Museum Aan de Stroom in Antwerpen (MAS)

In Antwerpen wordt een internationaal congres georganiseerd over de thema’s restauratie en hergebruik van historische kranen, opleiding van bedienend personeel van historische hijswerktuigen en wat we kunnen leren van het bouwen van replica’s. De sprekers zijn deels nog onder voorbehoud.        

     9.00                ontvangst met koffie of thee

      9.30                Opening door een vertegenwoordiger van het stadsbestuur   

      9.40                Introductie Jef Vrelust (conservator MAS)

     10.00 -12.30  Een aantal sprekers (nog niet definitief):

                         - Mark Pinte (Gent), samen met het MIAT over het belang van kranen als erfgoed en de plaats die ze verdienen inde stad.

                         - Edwin Kornmann Rudy wordt gevraagd om te verhalen over de ombouw van kraan 13 van de NDSM (Hotel Faralda).

                         - Frank Melcherts - eventueel MIT- verhaal over de kraan in Vlissingen, vooral t.o.v. de plaatsing van nieuwe motoren.

                         - Andy King (Bristol) het in bedrijf stellen van historische kranen, in Bristol zijn verscheiden historische kranen aanwezig.

Seminar “Cultural dynamics of former mining regions: perspectives for the 2020s”

Date: Sunday 11 October 2015, 13:30-16:00 hrs.

Location: Jan van Eyck Academy, Academieplein 1, Maastricht

Admission: Free (but see below)

Since the 1960s, Europe is shifting from the use of coal as a main energy source to that of gas and oil. Consequently, a successive closure of mines is taking place in Europe. The

moments of closure vary per country. The dismantling of the mining industry initiated a process of socio-economic and cultural decline.

During the 1970s-2000s, national governments undertook multiple revitalization campaigns to reverse this path of decline. However, these attempts did not always result in the

anticipated success. Both in a national and European context, the historical trajectories of these former mining regions often continue to negatively affect the cultural and socioeconomic

circumstances in these areas.

At present, the socio-economic development of these former mining regions enters a new and critical phase. Once again, governments are challenged to revitalize these regions.

Current approaches show a trend where tangible and intangible cultural heritage is seen as a driver for cultural and socio-economic revitalization.

1. What can we learn from the historical trajectories of different former mining regions and from earlier endeavours to revitalize them?

2. What are current challenges and obstacles when using tangible and intangible cultural heritage as a driver for cultural and socio-economic revitalization?

3. Which approaches, strategies and lines of policy are innovative and effective, and show promise for revitalizing former mining regions in the near future?

To address these questions, the Maastricht Centre for Arts and Culture, Conservation and Heritage (MACCH) is organizing an interdisciplinary seminar where speakers from the

Netherlands, Belgium and France will present their ideas and share their knowledge and expertise on industrial mining history, re-use of built mining structures and intangible

heritage of the mining world.

Programme

13:30-14:00 H Registration with coffee and tea

14:00-15:45 H Welcome by Prof.dr. Ernst Homburg, Maastricht University, Faculty of

Arts and Social Sciences Prof.dr. Ad Knotter, Maastricht University, Sociaal Historisch Centrum voor Limburg

The four coal mining districts in the Meuse-Rhine borderlands: so close to each other, yet so different

Dr. Marijn van de Weijer, Hasselt University, Faculty of Architecture & Art, Belgium

Re-using built structures: confrontations between the fields of conservation, (regional) planning and design

Prof.ir. Jo Coenen, IBA Parkstad (to be confirmed)

IBA Parkstad – Challenges and projects for Euregio

Dr. Marion Fontaine, Université d'Avignon, Centre Norbert Elias, France From the industrial artefacts to the values? The intangible

heritage in the case of the mining world

15:45-16:00 H Closing discussion

Attending the seminar is free, but the number of places is limited. To reserve your place,

please contact Charlotte van Emstede,

c.vanemstede@maastrichtuniversity.nl

MACCH Partners: Faculty of Arts and Social Sciences, Faculty of Humanities and Sciences, Faculty of Law, School of Business and Economics, Sociaal Historisch Centrum voor Limburg, Stichting Restauratie Atelier Limburg.

www.maastrichtuniversity.nl/macch

Haal op die hijs!

In het Maritiem museum van Rotterdam wordt op vrijdag 27 november een studiedag georganiseerd over de plaats en het belang van het verticaal transport in de techniek- en industriegeschiedenis. Tot voor kort waren in grote havenplaatsen als Rotterdam vele tientallen kranen per havenbekken doende de voor de wal liggende schepen te laden of lossen. Tegenwoordig zijn die kranen veelal vervangen door een paar enorme containerkranen. Tijd dus om aandacht te besteden aan de geschiedenis van de kranen in het algemeen en havenkranen in het bijzonder.

De bijdrage in de kosten voor deze dag bedraagt € 30,= inclusief lunch. De opgave is defintief als de gevraagde bijdrage op de rekening van FIEN staat. U kunt zich aanmelden voor deze dag door de verschuldigde bijdrage, onder vermelding van uw naam en adres, te storten op rekeningnummer NL62 RABO 0142 6720 68 (BIC: RABONL2U) van FIEN Den Haag. Ik hoop u, mede namens het bestuur van de Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen, de Federatie Industrieel Erfgoed en het Maritiem Museum Rotterdam op donderdag 27 november aanstaande in Rotterdam te kunnen begroeten.

Uitgebreidere informatie vindt u op de website van FIEN, daar vind u tevens de aankondiging van het congres van onze partner het MAS te Antwerpen op 13 november 2015.

Meer informatie bij de secretaris gjacobs@wxs.nl 

Oude fabrieken en scheepswerven spreken tot de verbeelding. In monumentale hallen werden ooit legendarische producten gemaakt en stonden machines te dreunen. Nu kun je naar een opwindend concert in een oude energiecentrale of een hapje gaan eten in een voormalig ketelhuis.

In deze gids beschrijven de auteurs op inspirerende wijze het nieuwe leven van 25 industriele iconen in Nederland. Ze vertellen over het bewogen verleden en laten oud-werknemers en jonge creatieven aan het woord over hun band met deze locaties. Een verhaal over de opkomst en neergang van de Nederlandse industrie geeft extra achtergronden bij deze ontdekkingstocht langs het industrieel erfgoed van ons land. Met honderden unieke foto's en handige adressen van culturele attracties en bijzondere restaurants. De voor dit boek geselecteerde industriemonumenten zijn verspreid over het hele land, en vertellen het verhaal over uiteenlopende bedrijfstakken, van de scheepsbouw en de textielindustrie tot de consumentenelektronica en de productie van aardewerk. Een compleet overzicht van alle beschreven locaties staat op terugnaardefabriek.nl  Bij elk beschreven object is een intervieuw opgenomen met een initiatiefnemer of gebruiker van een herbestemd fabriekscomplex.

Tot de selectie behoren ondermeer, de sojafabriek Cereol in Utrecht, de NDSM-werf in Amsterdam, de Zwarte Silo in Deventer, de ECI-fabriek in Roermond, het Ebbingekwartier in Groningen en het onlangs geopend Industrieel Museum Zeeland in Sas van Gent. Bij het selecteren en beschrijven van de industriële iconen konden de auteurs gebruik maken van de kennis van verschillende erfgoedorganisaties. Ze werden onder meer geadviseerd door experts van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de non-profitorganisatie voor herbestemming van industrieel erfgoed BOEi.

Het boek heeft een fraaie lay-out en is prettig leesbaar. industriemonument. Het boek is rijk geillustreerd met recente kleurenopnamen, die een goed beeld geven van de grote mate van diversiteit in het hergberuik van buiten voormalige industriële complexen. Ok zijn historische foto's toegevoegd, en worden praktische tips en adressen gegeven.

''Terug naar de fabriek'' is een handzame, praktische, actuele en vooral inspirerende gids voor iedereen die is geinteresseerd in hergebruik van industrieel erfgoed in Nederland.

Marcel Bayer, Marijek Bovens, Bas Husslage, Jaco Boer, BramVermeer: terug naar de fabriek; 25 industriële iconen met nieuwe energie.Amsterdam, Uitgeverij Oostenwind, 2015. 270 blz., ill., Lit.opg., reg. ISBN 978.94.91481.07.9.  Prijs: € 25,=.

  Hengelo: industriespoor

INDUSTRIESPOOR UITGERANGEERD?

Op de bovenverdieping van het station Deventer wordt op donderdag 12 november een studiemiddag georganiseerd over het industriespoor. Het ooit zo uitgebreide industriespoor in Deventer heeft de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer (SIED) geïnspireerd een en ander nader te onderzoeken en te boekstaven.

De bijdrage in de kosten voor deze dag bedragen:€ 25,=. 

• Bijwonen studiemiddag inclusief ontvangst Boek € 35,00 (code BOEK)

U kunt zich aanmelden voor deze dag door de verschuldigde bijdrage, onder vermelding van de betreffende code, te storten op rekeningnummer NL62RABO 0142 6720 68. t.n.v. FIEN Den haag. Wilt u bij betaling via internet ook uw naam vermelden.

Voor nadere informatie: 06 – 44974958 of g.r.deweger@wxs.nl

 Princenhage: carosseriefabriek de Ley

Na de zeer geslaagde tentoonstelling over Vincent van Gogh en Princenhage staat de komende maanden in het Princenhaags Museum de industrie in Princenhage centraal. Suikerfabriek, HKI, Kwatta II, Etna, Saval, Carrosseriefabriek de Ley, Jamfabriek Princenhage nog een aantal andere bedrijven zijn allemaal opgericht op Princenhaags grondgebied tussen 1870 en 1935.

De tentoonstelling geeft een kijkje in de keuken van de Princenhaagse industrieën met o.a. een reclamefilmpje van de Etna uit 1929 en beelden uit 1941 laten het droogproces en de verwerking van aardappelen zien. Uiteraard ook vele foto’s en producten van deze fabrieken. Meneer Bouwmeester uit Princenhage zal zijn Peugeot 201 met Bugatti motor bij het museum zetten. Het is een uniek exemplaar omdat er maar 8 gemaakt zijn, natuurlijk bij De Ley op de Haagsemarkt op de plaats waar nu AH is gevestigd. Het is een gele auto met een Bugatti-motor. Tijdens de eerste testrit reed de coureur zich dood. Daarna is men meteen gestopt met de productie. En gemaakt bij De Ley natuurlijk De tentoonstelling “Terug naar de fabriek” is te zien in het Princenhaags Museum, Haagweg 334bis van 13.00 tot 17.00 uur op de zondag 11 oktober, 8 november en 13 december.

UITNODIGING
In 1981 werden de Vlaams-Nederlandse Ontmoetingsdagen voor Industriële Archeologie ("VNODIA") voor het eerst georganiseerd. Sedertdien vonden deze overleg-bijeenkomsten jaarlijks plaats, afwisselend in Nederland en Vlaanderen. Uit de contacten groeiden verschillende vormen van samenwerking, niet in het minst (sedert 2000) de publicatie van het gezamelijke Vlaams-Nederlandse tijdschrift Erfgoed van Industrie en Techniek.
VNODIA is een ideale ontmoetingsplek en een gelegenheid tot netwerken tussen belangstellenden uit heel het Nederlandse taalgebied. Elkaar te leren kennen, ervaringen en inspiratie uit te wisselen - en wie weet gezamelijke projecten uit te denken.
Dit jaar vindt de bijeenkomst plaats op 14 november in Antwerpen, in het wettelijk beschermde betonnen kerkschip Sint-Jozef Het congresthema van dit jaar is:

Industrieel erfgoed internationaal: (on)macht van vrijwilligers en verenigingen

Het sluit aldus perfect aan bij 2015 Europees Jaar van het Industrieel en Technisch Erfgoed
Meer informatie, het programma en de inschrijvingsformulieren zijn te vinden op de website van de Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie vzw In bijlage zenden wij U ook de uitnodiging voor deze bijeenkomst.

Mogen wij U verzoeken deze informatie via Uw wegen verder te verspreiden ? Met dank

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Vlaamse Vereniging voor Industriële Archeologie vzw http://www.industrieelerfgoed.be
vvia@vvia.be Postbus 30 Postkantoor Stationswijk B-9000 Gent 12

Unieke Haagse historische bedrijfsfilms in de studio van Dakota. 
De Haagse industrie heeft op vele manieren sporen nagelaten, zowel in nog bestaande fabrieken als producten, maar ook in reclames. Van een beperkt aantal fabrieken bestaan bewegende beelden. In deze bedrijfsfilms, die meestal voor reclamedoeleinden werden gemaakt, worden beelden getoond van het productieproces, de eigen bedrijfswinkels en uiteraard de producten die de fabriek vervaardigde.
In het kader van Made in The Hague krijgt u een aantal korte en langere historische bedrijfsfilms te zien van de bekende Haagse firma’s als Vredestein en Van der Heem. Ook minder bekende bedrijven, zoals de haardenfabriek Jan Jaarsma en de firma Van den Broek van de overbekende automatische suikerpot zijn in het programma opgenomen. Van de in Den Haag geproduceerde Solex is een kort filmpje te zien uit de periode van de introductie van dit nieuwe fenomeen – ‘fietsen zonder trappen’.
Bij de films wordt een korte toelichting gegeven over de bedrijven en hun producten met foto- en reclamemateriaal en er is een mogelijkheid om vragen te stellen aan de industrieel erfgoed specialisten. 

www.madeinthehague.eu

Feiten Dinsdag 27 oktober 2015 Aanvang 20.00 uur, zaal open om 19.30 uur Theater Dakota, Studio Zuidlarenstraat 57, Den Haag Kosten: kaartjes á € 5,- per persoon, incl. koffie/thee in de pauze

Boemerang definitief beschermd rijksmonument(13-10-2015)

De Ronde Venen telt sinds kort één rijksmonument meer: ‘de Boemerang’. Dit voormalige kantoorgebouw, de verbinding met het fabrieksgebouw en de vijver van het bedrijf SC Johnson in Mijdrecht zijn sinds 14 september 2015 definitief beschermd als rijksmonument.

Vanaf heden kun je in de Waterschapszaal van Museum De Cruquius een nieuwe tentoonstelling bewonderen: “Bouw van het stoomgemaal De Cruquius van 1846-1849 – in een achttal facetten”. De tentoonstelling bestaat uit bouwtekeningen van het bijzondere stoomgemaal en is samengesteld in het kader van het “Europees Jaar van het Industrieel en Technisch erfgoed”. U kunt de bouwtekeningen bekijken tot 11 januari 2016.

Koning Willem I wilde Nederland op de kaart zetten met de droogmaking van het Haarlemmermeer. Hiertoe werden halverwege de negentiende eeuw drie stoomgemalen gebouwd. De gemalen kregen de namen van beroemde waterstaatkundigen: Leeghwater, Lijnden en Cruquius. Met hun neogotische elementen, zoals kantelen, steunberen, spitsbogen en rijk geornamenteerd traceerwerk, de fraaie gietijzeren elementen in de machinekamer, en uiteraard de enorme stoommachine zelf met de balansarmen en pompen, waren de drie gemalen ware kathedralen van techniek.

Deze tentoonstelling geeft, in een achttal facetten, een goed beeld van de bouw van het stoomgemaal De Cruquius van 1846 tot 1849. Deze facetten zijn onder andere: Bouw en woonvoorziening, Heiwerk, Dennenvloer, Stortvloer en watergangen.

Het erfgoed van horizontaal transport, zoals spoorwegen, zeilschepen, oldtimers en de bruine vloot heeft zich al lang mogen verheugen in een grote en brede belangstelling. Het verticale

transport is altijd wat stiefmoederlijk bedeeld. Daar begint verandering in te komen. Sinds 2006 is een enthousiaste groep industrieel-archeologen bezig met het kranenerfgoed in

Nederland. Het was oorspronkelijk een werkgroep binnen de vereniging Bouwen met Staal. Zij was sinds die tijd bezig is met de inventarisatie van de in Nederland aanwezige, gebruikte én

gefabriceerde kranen. Daarnaast was de werkgroep betrokken bij uiteenlopende herbestemmings- of restauratieprojecten van historische hijswerktuigen. Zo leverde men vanuit

de werkgroep kennis voor de restauratie van de scheepsbouwkraan van De Schelde en van de NDSM, die ieder een eigen herbestemming hebben gekregen.

Door de werkgroep is in 2015 de Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen, NedSEK, opgericht.

Het bestuur van de stichting NedSEK bestaat uit Jur Kingma voorzitter, Gerard Jacobs secretaris, Helmig Kleerebezem penningmeester en Ed Schulte, Giel van Hooff bestuursleden.

Extra aandacht voor de hijskranen is geen overbodige luxe. De noeste, soms ook verroeste, werkers die tillen en hijsen, leiden een wisselvallig bestaan. Enkele, zoals havenkranen, zijn

opvallend aanwezig in de openbare ruimte. Maar een groot deel is veel minder zichtbaar: van wandkraantjes in een fabriek tot een windas in een oud pakhuis. Een reden voor de

stiefmoederlijke aandacht binnen de monumentenzorg, is het gebrek aan (technische) kennis. Goede voorlichting is bij deze categorie belangrijk. Gelukkig groeien de kennis én aandacht

voor het kranenerfgoed. NedSEK stelt zich tot doel het verzamelen en behouden van kennis over het historische kranen erfgoed. Deze kennis is beschikbaar via een actuele website.

NedSEK adviseert organisaties die bezig zijn met behoud en restauraties van kranen erfgoed en verspreidt relevante kennis door middel van publicaties.

In samenwerking met de Federatie Industrieel Erfgoed Nederland, het Maritiem Museum Rotterdam en het Museum aan de Stroom MAS in Antwerpen worden door NedSEK dit jaar

twee congressen georganiseerd.

Op vrijdag 13 november wordt in Antwerpen een internationaal congres georganiseerd over de thema’s restauratie en hergebruik van historische kranen, opleiding van bedienend personeel

van historische hijswerktuigen en wat we kunnen leren van het bouwen van replica’s. Op vrijdag 27 november wordt in Rotterdam een congres gehouden over de plaats / het belang

van het verticaal transport in de techniek- en industriegeschiedenis.

Op de website van FIEN http://www.industrieel-erfgoed.nl wordt het Programma gepubliceerd.

Geïnteresseerden kunnen met vragen en suggesties terecht op www.kranenprojekt.nl 

Zij kunnen contact opnemen met de secretaris van NedSEK de heer Gerard Jacobs.

gjacobs2@wxs.nl.

Molenkrochtlaan 7

1861 LC Bergen (NH)

Tel: 0653 768 896